Eén van de meest gestelde vragen die ik in de loop der jaren kreeg was: ‘Wat is nu eigenlijk het verschil tussen jullie en de reclassering’? Heel simpel gezegd: met de reclassering heb je contact omdat het moet, met Gevangenenzorg omdat je het zelf wil. De reclassering is opgenomen in het strafproces. De regels en de rechter bepalen wat er gebeurt en waar de veroordeelde zich aan moet houden. De reclassering in Nederland is bijna 300 jaar oud. Het begon in 1823 met de oprichting van Het Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke verbetering der gevangenen. Het was een particulier initiatief van mensen die begaan waren met gevangenen. Ze wilden hen verder helpen. In 1910 kreeg Nederland de Reclasseringsregeling en werd het mogelijk subsidie te krijgen voor reclasseringswerk. De zuilen reageerden daar op. In 1916 werd de Katholieke Reclasseringsvereniging opgericht en in 1928 de Protestants Christelijke Reclasseringsvereniging (PCRV). Vrijwilligers waren daarin heel belangrijk en deden veel goed werk. Omslagpunt is de periode na de Tweede Wereldoorlog. Mensen helpen wordt een vak (sociaal werk) en identiteit en vrijwilligers verdwijnen naar de achtergrond. Een brede fusie van diverse organisaties in 1973 zou je feitelijk kunnen zien als de basis van de reclassering van vandaag.
Gedrag veranderen
Van zedelijk verbeteren toen naar reclasseren nu. Het lijkt een lange weg. In beide gevallen is de centrale boodschap: je gedrag moet veranderen. Zoals je bent, willen wij je niet terug in de samenleving. Onbewust kan daar ook een ‘wij – tegenover – zij – gedachte’ achter zitten. Daders zijn criminelen. Slechteriken horen in de gevangenis. Daar hebben ze het naar gemaakt.
Al mijmerend over reclasseren raakte ik in gesprek met Paulus. ‘Lees mijn oude brief aan de gelovigen in Galatië maar eens, vooral hoofdstuk 6’. Sinds kort heb ik de Naardense Bijbel en lees daar met veel plezier in. ‘… zelfs als een mens meegesleurd wordt in een of andere misstap, moet gíj die door de Geest geleid wordt zo iemand terechthelpen in een geest van zachtmoedigheid, ziende op uzelf, dat gíj niet óók in verzoeking komt!’ Nou daar zit geen woord Frans bij. In plaats van met de armen over elkaar tegenover de mis-stapper te staan, word je gevraagd uit je (rechter)stoel te stappen en de ander je helpende hand te bieden. En meer nog, je moet ook nog ‘een geest van zachtmoedigheid’ meenemen. Van harte, eerlijk, oprecht, bescheiden.
Kwaad doet lijden
Het kwaad mag er niet zijn, maar het is er intussen wel. Ook in onszelf. Het kwaad doet lijden. Het kwaad maakt slachtoffers én daders. Ze liggen zeker niet op één lijn. Maar als Jezus Zijn reclasseringswerk doet op aarde, dan geldt dat iedereen, elk mens. Want de gehele mensheid ligt onder het kwaad. En het contact met Hem? Gedwongen of vrijwillig? Vult u zelf maar in. Het gevolg is in ieder geval genadig omzien naar de naaste, juist ook in de gevangenis.
Met gevangen groet
Hans Barendrecht
directeur bestuurder
P.S. In ‘Geven om gevangenen’ beschrijf ik de geschiedenis van de PCRV. Download deze gratis.
